Włodzisław Duch, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów



Sprzęt II



Pamięci wymienne


Klawiatury

Peryferia


Dyski optyczne i magnetooptyczne

CD-ROM - w każdym komputerze, płyty CD 5,25" lub 3.5" single-CD 

Rodzaje dysków optycznych i magnetooptycznych.
Optyczne: laser, element światłoczuły.
Magnetooptyczne: laser + głowica magnetyczna.

Zatrzęsienie formatów CD:
CD-R, CD-RW - najbardziej popularne.
VCD, Video CD - w zasadzie format CD-ROM dla zapisu wideo, do karaoke, w Japonii i Chinach bardziej popularne niż zwykłe CD, można je odtwarzać na PC z CD-ROM o prędkości 24x.

Inne spotykane formaty:

Nazwa Rok Pojemność Opis
CD 1980 527 MB Płyty kompaktowe formatu 5.25".
do 80 minut przy 16-bitowym zapisie 44.4 kHz
CD-ROM 1986 680 MB Ok. 300.000 stron maszynopisu.
WORM 1987 640 MB
6,5 GB
Jednokrotny zapis, do archiwizacji.
WORM =Write Once Read Many.
CD-I 1986 Interakcyjny CD
CD-ROM XA 1989 Rozszerzony standard CD-ROM, dane + muzyka
CD-R 1992 680 MB CD-Recordable, jednokrotnie zapisywalny
MO 1992 128 MB
> 1 GB
Magnetooptyczne, różne realizacje
MD 1992 >100 MB Poczatkowo tylko płyty audio, format 2"
Obecnie również Data MD, 128-200 MB
DVD 1996 4,7-17 GB obejmuje DVD-ROM, Video, Audio

Szybkość: CD-ROM standard 1x = 150 kB/sek; zwykle 24x = 3,6 MB, ale tylko w zewnętrznej części dysku!
CD-ROM wykorzystuje technikę CAV (Constant Angular Velocity), prawie 7000 obr/min, ok. 14x wewnętrzna i 32x zewnętrzna część dysku.
Odczyt wielogłowicowy umożliwia stałą szybkość 40x.
CD-ROMy z prędkością 50-krotną!



Dyski jednokrotnego zapisu CD-R, zastąpiły WORM.
Nagrywarki wypalają dziurki laserem (wypalarki).
Szybkości typowo 2-50x zapis, 6-50x odczyt.
Rekord szybkości zapisu CD- R to 24x (ale powtórengo tylko 12x).
Dyski CD-R bardzo tanie; uważać na maksymalną szybkość zapisu.
Trudności z odczytaniem: pojemność, napęd, program czytający.

Pojemności CD-R używane obecnie:

Programy CD-R pozwalają na zapis: dowolnych danych, kopii całego CD, kopii płyty audio, płyty Video CD lub MPEG, albumu zdjęć dla odtwarzaczy DVD/VCD.
ASPI - Advanced SCSI Programming Interface - firmy Adaptec, interfejs programowy do kounikacji z urządzeniami SCSI i ATAPI.
Konieczne by można było zgrywać płyty kompaktowe cyfrowo.

CD wielokrotnie zapisywalne

Dyski wielokrotnie zapisywalne CD-RW, technologia magneto-optyczna.
Laser podgrzewa powierzchnię powyżej punktu Curie, głowica magnetyczna zapisuje bit, ale odczyt jest optyczny (skręcenie płaszczyzny polaryzacji światła), stąd niższe prędkości niż CD-R.
Typowe szybkości 2-24x zapis pierwszy, 2-12x powtórny, 16-48x odczyt.
Nie każdy CD-ROM je odczyta - trzeba zainstalować programik do odczytywania formatu UDF (Universal Data Format).

Dyski CD-RW są najtańszym nośnikiem wielokrotnego użytku (oprócz taśm).
Formatowanie dysku CD-RW 2x trwa ponad godzinę, dysku 10x ok. 20 min.
Stabilność działania - coraz lepsza ale potrafią zawieszać system.


Dyskmeny - odtwarzacze płyt kompaktowych, obsługują CD-R, CD-RW, łącznie z dekompresją VCD i MP3
Nagrywarki.


Dyski magnetooptyczne MO - prawie niezniszczalne!
Pojemności od 128 MB-10 GB, formaty 5.25" (czyli CD) lub 3.5" (dyskietek).
Szybkości - porównywalne z magnetycznymi.

Technologia PD (dwufazowa), Matsushita robi napędy MO pozwalające na odczyt dyskietek w napędach CD-ROM, pojemność 640 MB, więc podobnie jak CD-RW.

MD, MiniDyski MO, zapisują dane, muzykę, grafikę.
Data MD około 200 MB.


Dyski półprzewodnikowe - w drogich serwerach, kilka GB, czas dostepu 60 mikrosekund, transfer > 50MB/s !


DVD - Digital Versatile Disk

Cyfrowe dyski ogólnego przeznaczenia.
Standard obejmuje obecnie DVD-ROM, DVD-Video i DVD-Audio.
Opracowany przy współpracy 10 firm (7 japońskich, 2 europejskie, 1 z USA), o łącznych obrotach rzędu budżetu USA.
Zastępują CD-ROM, CD-I, CD muzyczne, VCD, Photo-CD, Sony Playstation i inne.
Zawierają zabezpieczenia przed kopiowaniem filmów - różne zabezpieczenia w różnych częściach świata - mało efektywne (jedynie w komercyjnych odtwarzaczach).

DVD Video:
MPEG-1, 352 na 240 piseli, 30 klatek/sek, pliki MPG lub MPEG
MPEG-2, 720 na 576 pikseli, 50 klatek na sekundę, na DVD jako pliki VOB (Video Object File).
DVD Audio: 7+1 kanałów, kwantyzacja 24 bitowa, częstość próbkowania 96 kHz - dla audiofili.
HDCD (High Definition Compatible Digital) - nowa 20-bitowa technologia nagrywania, na zwykłych CD lub DVD.

Pojemność 4,7 GB - 17 GB, dyski o większej pojemności nagrywane są dwustronnie i dwuwarstwowo.
Dla 4,7 GB pozwalają na zapis 133 minut wideo + 3 ścieżek dźwiękowych, maksymalnie 8 ścieżek dźwiekowych + 32 podścieżki z napisami, menu itp; dowolny system TV, format obrazu 5:4 lub 16:9.

Minidyski DVD, format 3", pojemność 1,4 GB na stronę.
Standardowa prędkość 1,35 MB/s.

Napędy DVD pierwszej generacji: nie odtwarzały poprawnie CD-R i CD-RW.
Napędy drugiej generacji od 1998 roku, przenośne odtwarzacze DVD, ale urządzenia nagrywające dopiero w 1999.
Napędy combo, czyli DVD + nagrywarki CD-RW.

Są 3 standardy, większość napędów je obsługuje:
DVD+R i DVD+RW, lansowany przez HP, Philipsa i Sony od 2001 roku. Czytany przez odtwarzacze DVD i komputerowe napędy, poj. 4,7 lub 9,7 GB (dwustronnie).
DVD-R i DVD-RW, standard Sony, zgodny z DVD-ROM, 3 GB.
DVD-RAM - Toshiba, od początku 1998, 2.6 GB jednostronnie lub 5.2 GB dwustronnie, z odczytem formatów DVD-ROM, DVD-R, CD-ROM, CD-R, CD-RW.
Który standard wygra? Ceny płyt nadal dość wysokie (2001 r).
Magnetowidy, a raczej płytowidy na DVD-RW i DVD+RW już w sprzedaży.

Era CD/DVD wkrótce minie?
Nowy format kompresji MPEG-4 na płycie CD-R mieści do 110 minut wideo.
Niebieskie lasery pozwoliły na dalsze zwiększenie gęstości zapisu do 27 lub 54GB już w 2003 roku, powinny się wkrótce znaleźć w sprzedaży.
Zapowiedziana technolgia dysków fluorescencyjnych FMD (Fluorescent Multi-layer Disc), firmy C3D, ale trudności ekonomiczne firmy spowolniają jej wprowadzenie.
Początkowo maiły być tylko ROM lub WORM: format CD - ponad 140 GB danych; format karty kredytowej: do 10 GB.


Dyskietki

Zanikają, niektóre komputery już nie mają napędu dyskietek, zastępowane przez CD-RW i DVD-RW.

Formatowanie: przygotowanie powierzchni magnetycznej do zapisu
Skorowidz, czyli FAT (File Allocation Table, tablica alokacji plików).
Szybkie formatowanie (quick format)
Bezpieczne formatowanie (safe format)

Rodzaje dyskietek:
SS - single side, DS - double side
SD - single density: 180 KB (5.25")
DD - double density: 360 KB (5.25") lub 720 KB (3.5"),
QD - quadruple density:  720 KB (5.25")
HD- high density: 1.2 MB (5.25") lub 1.44 MB (3.5")
Dyskietki 2.88 MB, niesformatowane 4 MB - lansowane przez IBM, nie przyjęły się

Organizacja danych:
ścieżki (40 lub 80); TPI = Tracks per inch=ścieżek na cal
sektory 0.5-2 KB/sektor, 9, 18 lub 36 sektorów/ścieżkę.
Sektor jest najmniejszym obszarem dysku czytanym lub zapisywanym.

Porady: unikać pól magnetycznych, nie łamać, nie zginać, nie dziurawić, formatować co parę lat.

Inne rodzaje dyskietek:
PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association).
SSD (Solid State Disk, czyli dysk półprzewodnikowy).

Dyskietki na półprzewodnikach:
CompactFlash Memory Cards, do 2 GB RAM (Intel i inne firmy).
Secure Digital( SD) i MultiMedia Card (MMC), 60% rynku, 32-1024 MB, wielu producentów.
MemoryStick (Sony), do 128 MB, drogie, Memory Stick Pro do 512 MB (ale niezgodne z poprzednimi).
Szybkość: najlepszy jest microdrive IBM, ponad 3 MB/s! Niektóre CF są też szybkie, ponad 2MB/s, ale wiele innych zapisuje tylko 0.5 MB/s.
Szybki rozwój pamięci na kartach głównie z powodu fotografii cyfrowej i odtwarzaczy MP3.

Dyskietki o dużej pojemności:

Typ Pojemność Szybkość Port Uwagi
Iomega Zip 100-250 MB 0,4-1,1 MB/s Centronics, SCSI, USB popularny (ponad 10 mln sprzedanych)
LS-120  120 MB 0,3 MB/s Centronics lub IDE a:drive, czyta zwykłe dyskietki 1,4 MB
Sony HiFD 200 MB 1,2 MB/s zapis, 
3,7 MB/s odczyt 
IDE/USB czyta zwykłe dyskietki 1,4 MB; na rynku od wiosny 2000
CD-R, RW 650 MB 0,3 MB/s zapis,
0,9 MB/s odczyt
Centronics lub SCSI odtwarzanie CD-R na CD-ROM,
CD-RW najtańszy wielokrotnie zapisywalny,
czytany przez Dyskmeny
Iomega Jaz
Jaz 2
1 GB
2 GB
7,35 MB/s SCSI popularne
SyQuest SparQ
SyQuest SyJet
1 GB
1,5 GB
3,7/7,0 MB/s
5,7/7,7 MB/s
SCSI rzadkie
DVD-RAM 2,6 GB 1,34 MB/s ATA/IDE, SCSI będzie do 17 GB, czyta wszystkie CD
DVD-RW 3,6 GB 1,34 MB/s ATA/IDE, SCSI będzie do 17 GB, czyta wszystkie CD, drogi

Minidyski Sony, też około 200 MB, głównie do muzyki, ale nowy format Sony (2004) ma mieć dyskietki rzędu 8 GB?


Taśmy

Duże ilości rzadko używanych danych, archiwizacja (backup) bardzo tanio, chociaż przy obecnych cenach dysków coraz bardziej opłaca się uzywać dysków do archiwizacji.

Formaty taśm: duża różnorodność.

9-track tape: duże, gęstości 800, 1600 lub 6250 bitów/cal, 9 ścieżek - znaczenie historyczne.
Kasety magnetofonowe - w komputerach domowych.
Streamery: kasety 50-250 MB, taśma 0.25 cala
Exabyte, taśmy 8mm, QIC, Travan.
DAT (Digital Audio Tape): 1-2 GB bez kompresji danych, 10 MB na minutę, szybkie szukanie.


Malutkie napędy Iomega Ditto 3,2GB dołączane do portu równoległego

Systemy pamięci hierarchicznej HSM, Hierarchical Storage Management.

Dyski Jaz, SyQuest i inne, również dobre do archiwizacji.


Klawiatury

Rodzaje klawiatur, ustawienia klawiatury, klawiatury nietypowe

Klawiatury alfanumeryczne - jak w maszynach do pisania+klawisze funkcyjne.

Znak na klawiaturze - interpretacja przez program - ekran - drukarka

QWERTY, w krajach niemieckojęzycznych QWERTZ, klawiatury francuskie i inne.

Polskie znaki:
klawiatura programisty: znaku martwego, np ` lub ~
klawiatura maszynistki
Uwaga - brak prawego altu w niektórych notebookach.

Klawiatury nietypowe: "ergonomiczne", pozornie dobre ale nie łatwo na nich pisać po polsku, ręce odpadają ...

Klawiatury szczególne: Dvoraka ma ustawienia liter sprzyjające szybkiemu pisaniu.


Klawiatura rozsuwana, pionowa, jednoręczna i klawiatury dla osób niepełnosprawnych.
Klawiatury wirtualne: sterowane myślami (powolne, rzędu 30 sek. na literę), sterowane ruchami palców w powietrzu, przekazujące drogą radiową dane do telefonów, PDA i komputerów, np. klawiatura Senseboard.
Klawiatura świetlna!

Parametry: ustawiane programowo
szybkość powtórzeń (RATE)
opóźnienie czasu reakcji klawisza (DELAY)
typ: rozszerzona (AT - ponad 100 klawiszy), standardowa (XT, ok. 80 klawiszy)
Połączenia: bezprzewodowe na podczerwień lub przewodem.
 

Nauka pisania na klawiaturze (komputeropisanie)
jest podstawową umjejętnością usprawniającą pracę przy pomocy komputera.



Wprowadzanie danych czyli zabawa w kotka i myszkę


Myszy mechaniczne, optyczne, optomechaniczne.
Intellimouse, inteligentna mysz Microsoftu

Manipulatory kulowe (koty) - rzadkie.
Elektroniczny długopis.
Touchpad (gładzik) - dominują w notebookach.
Wskaźniki laserowe.
Tabliczki (tablety?) graficzne, 100 linii/cm, zasilane z klawiatury
Bardziej precyzyjne tabliczki LCD, umożliwiają rysowanie bezpośrednio na ekranie LCD.
Touchscreens, czyli ekrany dotykowe.

Dżojstiki, game-pady, krzesła do gier, kierownice, fotele dla graczy ...


Digitizery

Do rysunku technicznego, CAD, są za dobre na wskaźniki.
Wysoka precyzja, rzędu 1000 linii/cm, 1024 poziomy oceny siły nacisku, wysoka cena.


Skanery

Typy: skanery ręczne, płaskie, bębnowe.
Standard TWAIN - wymiana informacji skaner - oprogramowanie.
Rozdzielczość optyczna od 300 dpi do 2400 dpi, interpolowana nawet ponad 9600.
Głębia kolorów 24 bity a nawet 36/42 bity.

Skanery USB - nowsze i najwygodniejsze;
SCSI - szybkie ale drogie;
Centronics - najwolniejsze i blokujace działanie komputera przy transmisji danych.

Przystawki do slajdów i filmów pozwalają skanować wszystko!
Skanery 3D - medyczne lub specjalistyczne.

OCR, Optyczne Rozpoznawanie Liter

Zamiana grafiki na kody ASCII, umożliwiająca szukanie i edycję.
Dokładność rozpoznawania tekstu - zależnie od jakości druku.
Rozpoznawanie pisma ręcznego - w PDA nieźle, ale tylko drukowanego lub jednego użytkownika.
Rozpoznawanie kodów pocztowych z dokładnością do 99.8% ale dowolnego pisma ręcznego jeszcze niemożliwe.

Pióra skanujące

Niewielkie ręczne skanery połączone z OCR-em.
Pióro z pamięcią, słownikiem i portem podczerwonym; przekazuje teksty już po OCR do komputera!

Skanery przestrzenne 3D, np. skan czaszki; w połączeniu z drukarkami 3D mogą robić kopie obiektów przestrzennych.


Aparaty fotograficzne

Rozdzielczość od 300x200 do 2000x2500 pikseli w sprzęcie amatorskim przy 24 lub 32-bitowym kolorze.
Film 35 mm - klatka ma około 10 milionów pikseli (Mp)
Zwykle podawana jest liczba pikseli w CCD, zwykle od 1M piksela do 6M pikseli, ale są już lustrzanki z 11 Mp (Canon) 13.5 Mp (Kodak) a nawet 22 Mp (2002).
Jakość zdjęć od 1024x768 (czyli mniej niż 1 Mpiksela) jest wystarczająca do oglądania na ekranie.

Typowa rozdzielczość 9,5 cm x 12,7 cm 10 ,2 cm x 13,6 cm 12,7 cm x 17,0 cm
> 1700 x 1250 Wysoka, Fotograficzna Wysoka, Fotograficzna Wysoka, Fotograficzna
1600 x 1200 Wysoka, Fotograficzna Wysoka, Fotograficzna Średnia
1024 x 768 Wysoka, Fotograficzna Średnia Niska
800 x 600 Średnia Niska Niska
VGA, 640 x 480 Niska Niska Niska


Nośniki: karty pamięci, dyski, dyskietki, nawet CD-RW.
Karty CompactFlash, 8 do 1024 MB, CF2 są zwykle zgodne z Microdrive, mikrodyskami o pojemności 1-6 GB
Karty SD, Secure Digital, 8 do 2048 MB
Karty SmartMedia, 8 do 512 MB
Rzadziej: Sony Memory Stick, oraz Mutlimedia Card (MMC)
Przesyłanie danych: zwykle USB1 lub USB2, lub firewire, zewnętrzne czytniki kart lub wbudowane w notebooki.

Formaty zdjęć: zwykle kompresja do formatu JPG, ale wiele aparatów oferuje format RAW lub TIFF bez kompresji do profesjonalnej obróbki - 3 MB/megapiksel.

Przykłady - Casio QV

Silicon Film, czyli aparat w kasecie do normalnej lustrzanki, rozdzielczości 4 i 10 Mpikseli!


Casio Wirst - aparat cyfrowy w zegarku, ale tylko 120x120 pikesli.
Przystawki CCD do PDA, rozdzielczości rzędu VGA.
Technologia płynnych soczewek Phillipsa, bez części mechanicznych.

Przyszłość: killer application, czyli gwóźdź do trumny tradycyjnej fotografii?
Technologia SVPE (spatially varying pixel exposure), zmienna przysłona w różnych częściach obrazu, tak jak źrenica; wymaga sporych mocy obliczeniowych.


Cyfrowe kamery video

Standard cyfrowego wideo: DV, Digital Video (lub mini-DV).
Rozdzielczość 720x568 pikseli, 25 klatek/sek.
Ponad 100.000 klatek na 60-min taśmie (mniejsza kompresja niż w MPEG-2).
Możliwość robienia zdjęć z komentarzem słownym, ok. 8 sek taśmy/zdjęcie.

Sony, Panasonic, JVC
Złącze Firewire (i-link) do komunikacji pomiędzy urządzeniami DV i komputerem.
Karty z interfejsem FireWire do przechwytywania: poniżej 100 USD, również karty PC-Card-Firewire.
Przechytywanie wideo z kamer analogowych: niektóre karty graficzne, tanie karty przechwytujące.
Programy przechwytujące działają z Win 98SE lub nowszym.


Tanie kamery do internetu lub ciągłej obserwacji, np. Wideophone Intela


Rozpoznawanie i synteza mowy

Dokładność rozpoznawania mowy ciągłej jest coraz lepsza, ale trzeba wytrenować system by nauczył się naszej wymowy.
Narzędzia Speech API dostępne do systemów Windows XP za darmo.
Tanie programy do dyktowania.

Synteza mowy

Jakość syntetycznej mowy może być bardzo dobra.
Stosowane techniki: synteza formantowa, synteza LPC (Linear Prediction Coding) i kodowanie Mozera.

Nagrywanie mowy: wiele programów pozwala zamienić komputer w dyktafon.
Kompresja dźwięku pozwala zapisać godzinę mowy/megabajt z dobrą jakością.


Drukarki

Rodzaje i parametry drukarek

Jakość druku: LQ - Letter Quality, zwykle ok. 300 dpi (dots per inch); NLQ - Near Letter Quality, draft quality - na brudno;
Szybkość drukowania, cps (characters per second) lub ppm (pages per minute)
Czcionki sprzętowe - wbudowane w ROM drukarki, uwaga na polskie znaki.
Czcionki programowe - ładowane do drukarki;
Opcje w sterownikach: podstawianie lub ładowanie czcionek.
Dołączanie drukarek: najczęściej przez port równoległy typu Centronix, w nowszych port Bitronics lub EPP.

Drukowanie i obróbka obrazów:  informacje Hewlet-Packard Polska.
Drukowanie w sieciach komputerowych - szybkie przesyłanie karty sieciowe, zadania w kolejce, potrzebny serwer drukarki.
Sterowniki drukarek; standardy;
Przyciski kontrolne na drukarkach, zatrzymywanie drukarek laserowych;
DIP switches w drukarkach strumieniowych czy mozaikowych.

Drukarki uderzeniowe (impact), i nieuderzeniowe (non-impact)

Drukarki mozaikowe (igłowe)

Jakość i szybkość druku - 200 do 500 cps w trybie draft.
9 i 24-igłowe.
Bufor pamięci drukarki rzędu 20kB do MB, wbudowane fonty różnych stron kodowych.
Standardy: IBM Graphics lub IBM Pro lub model FX 80 firmy Epson.
Hałas - w niektórych typach nie tak duży.
Używane głównie do zastosowań biurowych - mogą drukować od razu kilka kopii.

Drukarki strumieniowe

Jakość druku - nawet do 4800x2400 dpi!
Szybkość - do 28 ppm w trybie tekstowym.
Kolor - bardzo dobry, chociaż do zdjęć wymagane droższe tusze.
Specjalne wersje "photo printers", drukują bezpośrednio z kart pamięci, używają do 8 kolorów.
Duże zdjęcia - lepsza jakość z druku laserowego, ale to bardzo doroga technika.

Drukowanie wielkoformatowe.
Standardem w tej klasie drukarek są modele firmy Hewlett-Packard.

Drukarki laserowe

Pamięć konieczna do tworzenia obrazu całej strony.
Język opisu stron: PCL lub postscript.
Łatwe drukowanie na foliach do ksero.
Rozdzielczość typowa 600-1200 dpi, spotykane wyższe;
Szybkości druku 4-50 stron/min.
Hewlett-Packard, najbardziej popularne drukarki laserowe.

Niektóre drukarki wydzielają ozon, większe mają filtry!

Drukarki Elektroluminescencyjne (LED)

Tak jak laserowe, np. firma Oki sprzedaje drukarki LED jako laserowe.

Drukarki rozetkowe

Jak elektryczne maszyny do pisania, hałaśliwe; już ich nie ma na rynku.

Drukarki termiczne

Stare już nie spotykane, teraz głównie przenośne i kolorowe, woskowe drukarki termiczne (thermal wax printers) wysokiej jakości.

Drukarki elektrostatyczne

Bardzo szybkie, ale skomplikowane i drogie, stosowane w dużych ośrodkach komputerowych.

Drukarki wierszowe

Kiepska jakość (oprócz laserowych drukarek wierszowych), drukują dużo i szybko, stosowane w dużych ośrodkach komputerowych.

Inne rodzaje drukarek

Drukarki fotograficzne: rozdzielczości 4800 x 1200 dpi, termosublimacyjne lub cylitograficzne, specjalnie do zdjęć.
Drukarki elektronowe, bardzo szybkie.

Naświetlarki - profesjonalne urządzenia.

Drukowanie slajdów: digital film recorders, np. Lasergraphics, AGFA lub Matrix PCR.

Usługi drukarskie w Internecie: wiele firm robi slajdy z cyfrowych dokumentów lub zdjęć.
E-foto.pl i inne firmy robią świetne zdjecia z wysłanych plików.

Drukowanie w kolorze

Model kolorów CMYK.
Standard Pantone i Truematch - dopasowanie koloru przez podanie numeru.
Drukarki strumieniowe, termiczne lub piezoelektryczne typu „color wax" lub „thermal sublimation" (dye difussion).

Drukarki laserowe oferujące kolor: zwykłe kolorowe nadająsię do grafiki, jakościowo nie dorównują dobrym drukarkom strumieniowym; specjalne laserowe do zdjęć są bardzo drogie.


Plotery

Rysują kolorowymi pisakami, rysunki techniczne, plany, duże formaty.
HPGL, język sterowania ploterami, standard firmy Hewlett-Packard
.
Plotery tnące - wycinanie folii nożami.

Polskie znaki

Spotykane standardy: CP 1250, Latin 2, Mazovia, 10 innych, ale raczej nie ISO-8859-2.

Czcionki (fonty)

W drukarkach: fonty bitmapowe, wektorowe True Type, postscriptowe.
ATM i inne rasteryzery.

Grafika

Semigraficzne możliwości drukarek mozaikowych - prosta grafika.
grafika na drukarkach laserowych i strumieniowych, osiągane rozdzielczości.

Pamięć drukarek

Bufor pamięci - wydzielony obszar, do którego kopiowany jest drukowany plik.
Spooler - program przesyłający pliki do drukarki, katalog Windows/Spool.
Pamięć RAM/ROM w drukarkach.


Postscript

Postscript to język opisu wyglądu stron.
Drukarka postscriptowa: ma wbudowany mikroprocesor i program interpretujący polecenia tego języka, czyli przekształcający opis matematyczny czcionek i rysunków na raster do druku.
Zalety: jakość zależna tylko od mechanizmu drukującego, dowolne powiększenia bez utraty jakości.
Firma Adobe jest twórcą postscriptu poziomu 2 i 3.

Ghostscript jest programem na PC dokonującym interpretacji postscriptu w komputerze, Ghostview jest nakładką graficzną pozwalająca używać Ghostscriptu - pozwala to drukować pliki postscriptowe na dowolnej drukarce.
Inne interpretery i rasteryzery: ultrascript, displayscript, ATM.



Inne urządzenia wewnętrzne

Recenzje PC Magazine i innych pism: 100 Akcesoriów Sprzętowych.

Akcesoria często na kartach rozszerzeń.
Automatyczne konfigurowanie kart, Plug and Play (włącz i używaj) w Windows 95.

Mikroprocesory i płyty główne

Dawniej procesory OverDrive, teraz rzadko stosowane, niezgodności w podstawkach do procesorów.
Nowe płyty główne w starych komputerach dają możliwość rozbudowy komputera.

Emulatory innych komputerów

Emulatory sprzętowe - dwa komputery w jednym, np. Mac lub Amiga w PC.

Koprocesory do obliczeń numerycznych i grafiki

Koprocesory numeryczne: transputery, i860 - od czasów Pentium rzadko spotykane.
Koprocesory graficzne - raczej do specjalnych zastosowań, zwykle są wystarczające w kartach graficznych.
Dekompresja sprzętowa MPEG-2 lub MP3, na kartach do notebooków.

Zasilacze i wentylatory


Zasilacze różnią się poziomem hałasu; niektóre są niesłyszalne.
Wydajne wentylatory - coolery, montowane na mikroprocesorach i procesorze graficznym.
Inteligentne sterowanie poborem mocy w nowszych płytach głównych.

Baterie i akumulatory

Akumulatory niklowo-kadmowe (NiCd), mają efekt pamięci: trzeba je wyładowywać do końca.
Litowe, droższe ale często spotykane; wytrzymują około 1000 pełnych ładowań, gwarancja w notebookach tylko na 1 rok, nie ma efektów pamięci.
Na wodorku niklu (NiMH) - niezbyt często.
Nowe technologie: akumulatory cynkowo-powietrzne, ładowarki akumulatorów działające na gaz, ładowarki na dynamo.


Inne karty i urządzenia wewnętrzne

Karty antywirusowe Duża pewność, sprawdzanie przed inicjacją systemu operacyjnego.
Niektóre płyty główne mają wbudowane programy antywirusowe.
Karty muzyczne MIDI, standard Sound Blaster kart dźwiękowych.
Dźwięk przestrzenny, synteza FM i próbki dźwięków naturalnych (wavetable).
Cyfrowe wyjście dźwiękowe przez USB, zewnętrzne karty np. SV Audigy, super-jakość DVD Audio, 24bit, THX 6.1.
Konwersja obrazów wideo Frame grabber, zamrażanie ekranu.
Karty standardu Digital Video (złącze Firewire)
Wiele kart i programów do nieliniowej edycji obrazu z kamer DV i innych źródeł.
Karty multimedialne Karty dźwiękowe z tunerami, Radio Plus.
Tunery TV + radio + telegazeta.
Tunery TV satelitarnej DVB, pozwalają na szybkie ściąganie z Internetu i nagrywanie sygnałow w MPEG-2.
Karty kompresji danych Sprzętowa kompresja danych; coraz mniejsze znaczenie takich kart.
Napędy dyskowe Dyski na kartach do PC, na kartach PCMCIA - coraz rzadziej.
Karty zbierające dane pomiarowe

A/D oraz D/A, dokonujące konwersji sygnałów analogowych (A) na cyfrowe (D) i odwrotnie z dowolnych czujników.

Modemy i komunikacja.

Szybkości: od 300 do 56 kb/s, zależnie od jakości łącza.
56 Kbps, 33.6 Kbps, 21.2 Kbps, 28.8 Kbps, 26.4 Kbps, 24.0 Kbps, 21.6 Kbps, 19.2 Kbps, 16.8 Kbps, 14.4 Kbps,
12/0 Kbps, 9600 bps, 7200 bps, 4800 bps, 2400 bps, 1200 bps, 300 bps

Homologacja - sprawdzanie zgodności urządzeń z siecią telekomunikacyjną.
Korekcja błędów: ITU-T V.42, MNP 3-4
Kompresja danych: ITU-T V.42bis, MNP 5

Konfiguracja modemu.

PC-Karty komunikacyjne.
Karty PC - informacje Intela

Karty faksu i teleksu.

Karty faks/modem; rzadziej teleks - wychodzi z użycia.
Faks: 14.4 Kbps, 12 Kbps, 9600 bps, 7200 bps, 4800 bps, 2400 bps

Oprogramowanie serwera faksów

Telefon komputerowy

Karty voice mail, rozszerzenie możliwości elektronicznej sekretarki. Wybierając telefonem tonowym różne odpowiedzi można dojść do wiadomości zostawionych specjalnie dla jakiejś osoby lub sterować przez telefon zdalenie takim urządzeniem.
Wideotelefon komputerowy firmy Intel

Karty wielofunkcyjne

Voice Faxmodem: modem, faks, karta dźwiękowa typu SoundBlaster, z funkcjami MIDI, obsługa telefonu z przywoływaniem rozmówców i poczta głosowa do tysiąca skrytek.

Karty i inne elementy sieci LAN

Najczęściej karty sieciowe w standardzie Ethernet, kilka typów złączek, szybkości 10 lub 100 Mbit/sek.
Karty bezprzewodeowe Wi-Fi do 11 Mbit/sek i Bluetooth, do 0.72 Mbit/sek


Inne urządzenia zewnętrzne

UPS - podtrzymywacze napięcia


Typy UPS: on-line, off-line, tri-port.
Monitorowanie przy pomocy oprogramowania; automatyczne wyłączenie systemu.
Akumulatory ołowiowe nie żyją długo! Może się okazać, że UPSy dawno przestały działać.

Archiwizacja danych

Taśmy do archiwizacji, standardy i pojemności.
Streamery - napędy taśmowe do archiwizacji danych.
Dyski twarde, magnetooptyczne i optyczne do archiwizacji.


Inne drobiazgi

Nie da się wyliczyć wszystkich urządzeń dołaczanych do komputerów.

Czytniki

Biometryczne systemy zabezpieczające, np. czytniki kształtu dłoni, odcisków palców, dna oka, zapachu czy głosu osoby, wbudowane w notebooki.
Czytniki kart magnetycznych.
Czytniki kodów kreskowych i paskowych.
Telefony z czytnikami kart kredytowych - home banking.
Tokeny generujące kody dostępu do usług bankowych.

Urządzenia multimedialne
Głośniki do kart dźwiękowych, "domowy teatr" z kartami i głośnikami do Dolby Ac 5.1, kolumny basowe.
Dekodery MPEG do odtwarzania filmów cyfrowych.
Dyktafony cyfrowe.
Odtwarzacze dźwieku w formacie MP3/WMA, bez ruchomych części.
Karty teletekstu, często razem z TV.
Karty TV/video/radio, z pilotem.
Urządzenia wytwarzające zapachy.
Modulatory TV, sprzęgi wideo - niezbyt wyraźny obraz, najwyżej SVGA.
Odtwarzacz zdjęć cyfrowych - uproszczone PDA.

ARCHOS Jukebox Multimedia™ Camera: MP3 (zapis i odtwarzanie), dyktafon, wideo w MP4 (filmy w DivX), nagrywanie z TV i wyświetlanie na TV, album zdjęć, aparat cyfrowy, kamera, dysk 20GB, port USB2, FireWire, CompactFlash i SmartMedia, wbudowany ekran 352x288.

Urządzenia drukujące
Drukarki etykiet.
Elektroniczna tablica LiveBoard - przenosi obraz z tablicy na monitory.
Karty faksu do drukarek laserowych.
Rozdzielacze do drukarek, pozwalają na przyłaczenie wielu komputerów do jednej drukarki.

Urządzenia pozostałe
Karty PCMCIA lub PCCard: komunikacja, sprzęgi, dekodery MPEG.
Klucze sprzętowe - pozwalają uruchamiać zabezpieczone programy.
Kontrolery urządzeń domowych - kontrola włączania i wyłączania urządzeń elektrycznych.
Mikroskopy i teleskopy komputerowe, obraz na ekranie monitora.
Nastrojowy obwód scalony, rozpoznaje nastrój użytkownika.
Programatory EPROM-ów, pozwalają wymazać i wpisać nowe programy do starszych EPROMów.
Replikatory portów, dołączane do szyny systemowej, dodają nowe porty.
Sprzęgi bezprzewodowe: na podczerwień lub radiowe, montowane w PC.
Systemy meteorologiczne do zbierania informacji o pogodzie.


Urządzenia zintegrowane

Faksmodemy + prowadzenie rozmowy telefonicznej na tej samej linii, standard DSVD (Digital Simultaneous Voice and Data).

TV-fono-puter:  Sony PCV, Toshiba Infinia ...

WebTV, czyli TV zintegrowana z Internetem: urządzenia Philipsa, kompuwizory czy teleputery?

Wszystkie urządzenia muzyczne zaczynają współpracować z CD-R/RW, wiele z nich ma wbudowane nagrywarki CD, magnetowidy cyfrowe korzystają z dysków.

Kolorowe kopiarko-drukarki + skanery i laserowy faks w jednym! Np. Xerox, HP.

Foto-fono-TV-video-notatnik = cyfrowe audio (MP3) i wideo (MP4), gry, elektroniczne książki, PDA, moduł bezprzewodowej łaczności, aparat cyfrowy i wideo, moduł TV, moduł GPS.

Częste kombinacje: MP3 + notatnik cyfrowy + aparat foto z możliwościami robienia krótkich filmów MPEG, ruchomych plików graficznych i specjalnym trybem zdjęć tekstu; teraz również z telefonem komórkowym.



Włodzisław Duch, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów