Włodzisław Duch
, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów
![]() |
![]() Pamięci wymienne |
![]() Klawiatury |
![]() Peryferia |
CD-ROM - w każdym komputerze, płyty CD 5,25" lub 3.5" single-CD
Rodzaje dysków optycznych i magnetooptycznych.
Optyczne: laser, element
światłoczuły.
Magnetooptyczne: laser + głowica magnetyczna.
Zatrzęsienie formatów CD:
CD-R, CD-RW - najbardziej popularne.
VCD,
Video CD - w zasadzie format CD-ROM dla zapisu wideo, do karaoke, w Japonii i
Chinach bardziej popularne niż zwykłe CD, można je odtwarzać na PC z CD-ROM o
prędkości 24x.
Inne spotykane formaty:
Nazwa | Rok | Pojemność | Opis |
CD | 1980 | 527 MB | Płyty kompaktowe formatu 5.25". do 80 minut przy 16-bitowym zapisie 44.4 kHz |
CD-ROM | 1986 | 680 MB | Ok. 300.000 stron maszynopisu. |
WORM | 1987 | 640 MB 6,5 GB |
Jednokrotny zapis, do archiwizacji. WORM =Write Once Read Many. |
CD-I | 1986 | Interakcyjny CD | |
CD-ROM XA | 1989 | Rozszerzony standard CD-ROM, dane + muzyka | |
CD-R | 1992 | 680 MB | CD-Recordable, jednokrotnie zapisywalny |
MO | 1992 | 128 MB > 1 GB |
Magnetooptyczne, różne realizacje |
MD | 1992 | >100 MB | Poczatkowo tylko płyty audio, format 2" Obecnie również Data MD, 128-200 MB |
DVD | 1996 | 4,7-17 GB | obejmuje DVD-ROM, Video, Audio |
Szybkość: CD-ROM standard 1x = 150 kB/sek; zwykle 24x = 3,6 MB, ale tylko w
zewnętrznej części dysku!
CD-ROM wykorzystuje technikę CAV (Constant Angular
Velocity), prawie 7000 obr/min, ok. 14x wewnętrzna i 32x zewnętrzna część dysku.
Odczyt wielogłowicowy umożliwia stałą szybkość 40x.
CD-ROMy z prędkością
50-krotną!
Dyski jednokrotnego zapisu CD-R, zastąpiły WORM.
Nagrywarki
wypalają dziurki laserem (wypalarki).
Szybkości typowo 2-50x zapis, 6-50x
odczyt.
Rekord szybkości zapisu CD- R to 24x (ale powtórengo tylko 12x).
Dyski CD-R bardzo tanie; uważać na maksymalną szybkość zapisu.
Trudności
z odczytaniem: pojemność, napęd, program czytający.
Pojemności CD-R używane obecnie:
Programy CD-R pozwalają na zapis: dowolnych danych, kopii całego CD, kopii
płyty audio, płyty Video CD lub MPEG, albumu zdjęć dla odtwarzaczy DVD/VCD.
ASPI - Advanced SCSI Programming Interface - firmy Adaptec, interfejs
programowy do kounikacji z urządzeniami SCSI i ATAPI.
Konieczne by można
było zgrywać płyty kompaktowe cyfrowo.
Dyski wielokrotnie zapisywalne CD-RW, technologia magneto-optyczna.
Laser podgrzewa powierzchnię powyżej punktu Curie, głowica magnetyczna
zapisuje bit, ale odczyt jest optyczny (skręcenie płaszczyzny polaryzacji
światła), stąd niższe prędkości niż CD-R.
Typowe szybkości 2-24x zapis
pierwszy, 2-12x powtórny, 16-48x odczyt.
Nie każdy CD-ROM je odczyta -
trzeba zainstalować programik do odczytywania formatu UDF (Universal Data
Format).
Dyski CD-RW są najtańszym nośnikiem wielokrotnego użytku (oprócz taśm).
Formatowanie dysku CD-RW 2x trwa ponad godzinę, dysku 10x ok. 20 min.
Stabilność działania - coraz lepsza ale potrafią zawieszać system.
Dyskmeny -
odtwarzacze płyt kompaktowych, obsługują CD-R, CD-RW, łącznie z dekompresją VCD
i MP3
Nagrywarki.
Dyski magnetooptyczne MO - prawie niezniszczalne!
Pojemności od
128 MB-10 GB, formaty 5.25" (czyli CD) lub 3.5" (dyskietek).
Szybkości -
porównywalne z magnetycznymi.
Technologia PD (dwufazowa), Matsushita robi napędy MO pozwalające na odczyt dyskietek w napędach CD-ROM, pojemność 640 MB, więc podobnie jak CD-RW.
MD, MiniDyski MO, zapisują dane, muzykę, grafikę.
Data MD około
200 MB.
Dyski półprzewodnikowe - w drogich serwerach, kilka GB, czas dostepu
60 mikrosekund, transfer > 50MB/s !
Cyfrowe dyski ogólnego przeznaczenia.
Standard obejmuje obecnie DVD-ROM,
DVD-Video i DVD-Audio.
Opracowany przy współpracy 10 firm (7 japońskich, 2
europejskie, 1 z USA), o łącznych obrotach rzędu budżetu USA.
Zastępują
CD-ROM, CD-I, CD muzyczne, VCD, Photo-CD, Sony Playstation i inne.
Zawierają
zabezpieczenia przed kopiowaniem filmów - różne zabezpieczenia w różnych
częściach świata - mało efektywne (jedynie w komercyjnych odtwarzaczach).
DVD Video:
MPEG-1, 352 na 240 piseli, 30 klatek/sek, pliki MPG lub
MPEG
MPEG-2, 720 na 576 pikseli, 50 klatek na sekundę, na DVD jako pliki VOB
(Video Object File).
DVD Audio: 7+1 kanałów, kwantyzacja 24 bitowa,
częstość próbkowania 96 kHz - dla audiofili.
HDCD (High Definition
Compatible Digital) - nowa 20-bitowa technologia nagrywania, na zwykłych CD lub
DVD.
Pojemność 4,7 GB - 17 GB, dyski o większej pojemności nagrywane są
dwustronnie i dwuwarstwowo.
Dla 4,7 GB pozwalają na zapis 133 minut wideo +
3 ścieżek dźwiękowych, maksymalnie 8 ścieżek dźwiekowych + 32 podścieżki z
napisami, menu itp; dowolny system TV, format obrazu 5:4 lub 16:9.
Minidyski DVD, format 3", pojemność 1,4 GB na stronę.
Standardowa
prędkość 1,35 MB/s.
Napędy DVD pierwszej generacji: nie odtwarzały poprawnie CD-R i CD-RW.
Napędy drugiej generacji od 1998 roku, przenośne odtwarzacze DVD, ale
urządzenia nagrywające dopiero w 1999.
Napędy combo, czyli DVD + nagrywarki
CD-RW.
Są 3 standardy, większość napędów je obsługuje:
DVD+R i
DVD+RW, lansowany przez HP, Philipsa i Sony od 2001 roku. Czytany przez
odtwarzacze DVD i komputerowe napędy, poj. 4,7 lub 9,7 GB (dwustronnie).
DVD-R i DVD-RW, standard Sony, zgodny z DVD-ROM, 3 GB.
DVD-RAM - Toshiba, od początku 1998, 2.6 GB jednostronnie lub 5.2 GB
dwustronnie, z odczytem formatów DVD-ROM, DVD-R, CD-ROM, CD-R, CD-RW.
Który
standard wygra? Ceny płyt nadal dość wysokie (2001 r).
Magnetowidy, a raczej
płytowidy na DVD-RW i DVD+RW już w sprzedaży.
Era CD/DVD wkrótce minie?
Nowy format kompresji MPEG-4 na płycie CD-R
mieści do 110 minut wideo.
Niebieskie lasery pozwoliły na dalsze zwiększenie
gęstości zapisu do 27 lub 54GB już w 2003 roku, powinny się wkrótce znaleźć w
sprzedaży.
Zapowiedziana technolgia dysków fluorescencyjnych FMD
(Fluorescent Multi-layer Disc), firmy C3D, ale trudności ekonomiczne firmy
spowolniają jej wprowadzenie.
Początkowo maiły być tylko ROM lub WORM:
format CD - ponad 140 GB danych; format karty kredytowej: do 10 GB.
Zanikają, niektóre komputery już nie mają napędu dyskietek, zastępowane przez CD-RW i DVD-RW.
Formatowanie: przygotowanie powierzchni magnetycznej do zapisu
Skorowidz,
czyli FAT (File Allocation Table, tablica alokacji plików).
Szybkie
formatowanie (quick format)
Bezpieczne formatowanie (safe format)
Rodzaje dyskietek:
SS - single side, DS - double side
SD - single
density: 180 KB (5.25")
DD - double density: 360 KB (5.25") lub 720 KB
(3.5"),
QD - quadruple density: 720 KB (5.25")
HD- high density:
1.2 MB (5.25") lub 1.44 MB (3.5")
Dyskietki 2.88 MB, niesformatowane 4 MB -
lansowane przez IBM, nie przyjęły się
Organizacja danych:
ścieżki (40 lub 80); TPI = Tracks per inch=ścieżek na
cal
sektory 0.5-2 KB/sektor, 9, 18 lub 36 sektorów/ścieżkę.
Sektor jest
najmniejszym obszarem dysku czytanym lub zapisywanym.
Porady: unikać pól magnetycznych, nie łamać, nie zginać, nie dziurawić, formatować co parę lat.
Inne rodzaje dyskietek:
PCMCIA (Personal Computer Memory Card
International Association).
SSD (Solid State Disk, czyli dysk
półprzewodnikowy).
Dyskietki na półprzewodnikach:
CompactFlash Memory Cards, do 2 GB RAM
(Intel i inne firmy).
Secure Digital( SD) i MultiMedia Card (MMC), 60%
rynku, 32-1024 MB, wielu producentów.
MemoryStick (Sony), do 128 MB, drogie,
Memory Stick Pro do 512 MB (ale niezgodne z poprzednimi).
Szybkość:
najlepszy jest microdrive IBM, ponad 3 MB/s! Niektóre CF są też szybkie, ponad
2MB/s, ale wiele innych zapisuje tylko 0.5 MB/s.
Szybki rozwój pamięci na
kartach głównie z powodu fotografii cyfrowej i odtwarzaczy MP3.
Typ | Pojemność | Szybkość | Port | Uwagi |
Iomega Zip | 100-250 MB | 0,4-1,1 MB/s | Centronics, SCSI, USB | popularny (ponad 10 mln sprzedanych) |
LS-120 | 120 MB | 0,3 MB/s | Centronics lub IDE | a:drive, czyta zwykłe dyskietki 1,4 MB |
Sony HiFD | 200 MB | 1,2 MB/s zapis, 3,7 MB/s odczyt |
IDE/USB | czyta zwykłe dyskietki 1,4 MB; na rynku od wiosny 2000 |
CD-R, RW | 650 MB | 0,3 MB/s zapis, 0,9 MB/s odczyt |
Centronics lub SCSI | odtwarzanie CD-R na CD-ROM, CD-RW najtańszy wielokrotnie zapisywalny, czytany przez Dyskmeny |
Iomega
Jaz, Jaz 2 |
1 GB 2 GB |
7,35 MB/s | SCSI | popularne |
SyQuest SparQ SyQuest SyJet |
1 GB 1,5 GB |
3,7/7,0 MB/s 5,7/7,7 MB/s |
SCSI | rzadkie |
DVD-RAM | 2,6 GB | 1,34 MB/s | ATA/IDE, SCSI | będzie do 17 GB, czyta wszystkie CD |
DVD-RW | 3,6 GB | 1,34 MB/s | ATA/IDE, SCSI | będzie do 17 GB, czyta wszystkie CD, drogi |
Minidyski Sony, też około 200 MB, głównie do muzyki, ale nowy format Sony (2004) ma mieć dyskietki rzędu 8 GB?
Duże ilości rzadko używanych danych, archiwizacja (backup) bardzo tanio, chociaż przy obecnych cenach dysków coraz bardziej opłaca się uzywać dysków do archiwizacji.
Formaty taśm: duża różnorodność.
9-track tape: duże, gęstości 800, 1600 lub 6250 bitów/cal, 9 ścieżek -
znaczenie historyczne.
Kasety magnetofonowe - w komputerach domowych.
Streamery: kasety 50-250 MB, taśma 0.25 cala
Exabyte, taśmy 8mm, QIC,
Travan.
DAT (Digital Audio Tape): 1-2 GB bez kompresji danych, 10 MB na
minutę, szybkie szukanie.
Malutkie napędy Iomega Ditto 3,2GB dołączane do portu
równoległego
Systemy pamięci hierarchicznej HSM, Hierarchical Storage Management.
Dyski Jaz, SyQuest i inne, również dobre do archiwizacji.
Rodzaje klawiatur, ustawienia klawiatury, klawiatury nietypowe
Klawiatury alfanumeryczne - jak w maszynach do pisania+klawisze funkcyjne.
Znak na klawiaturze - interpretacja przez program - ekran - drukarka
QWERTY, w krajach niemieckojęzycznych QWERTZ, klawiatury francuskie i inne.
Polskie znaki:
klawiatura programisty: znaku martwego, np ` lub ~
klawiatura maszynistki
Uwaga - brak prawego altu w niektórych
notebookach.
Klawiatury nietypowe: "ergonomiczne", pozornie dobre ale nie łatwo na nich pisać po polsku, ręce odpadają ...
Klawiatury szczególne: Dvoraka ma ustawienia liter sprzyjające szybkiemu pisaniu.
Klawiatura rozsuwana, pionowa, jednoręczna i klawiatury dla osób
niepełnosprawnych.
Klawiatury wirtualne: sterowane myślami (powolne,
rzędu 30 sek. na literę), sterowane ruchami palców w powietrzu, przekazujące
drogą radiową dane do telefonów, PDA i komputerów, np. klawiatura Senseboard.
Klawiatura
świetlna!
Parametry: ustawiane programowo
szybkość powtórzeń (RATE)
opóźnienie czasu reakcji klawisza (DELAY)
typ: rozszerzona (AT - ponad
100 klawiszy), standardowa (XT, ok. 80 klawiszy)
Połączenia:
bezprzewodowe na podczerwień lub przewodem.
Nauka pisania na klawiaturze (komputeropisanie)
jest podstawową umjejętnością usprawniającą pracę przy pomocy
komputera.
Myszy
mechaniczne, optyczne, optomechaniczne.
Intellimouse, inteligentna mysz
Microsoftu
Manipulatory kulowe (koty) - rzadkie.
Elektroniczny długopis.
Touchpad (gładzik) - dominują w notebookach.
Wskaźniki laserowe.
Tabliczki (tablety?) graficzne, 100 linii/cm, zasilane z
klawiatury
Bardziej precyzyjne tabliczki LCD, umożliwiają rysowanie
bezpośrednio na ekranie LCD.
Touchscreens, czyli ekrany dotykowe.
Dżojstiki, game-pady, krzesła do gier, kierownice, fotele dla
graczy ...
Do rysunku technicznego, CAD, są za dobre na wskaźniki.
Wysoka precyzja,
rzędu 1000 linii/cm, 1024 poziomy oceny siły nacisku, wysoka cena.
Typy: skanery ręczne, płaskie, bębnowe.
Standard TWAIN - wymiana
informacji skaner - oprogramowanie.
Rozdzielczość optyczna od 300 dpi do
2400 dpi, interpolowana nawet ponad 9600.
Głębia kolorów 24 bity a nawet
36/42 bity.
Skanery USB - nowsze i najwygodniejsze;
SCSI - szybkie ale drogie;
Centronics - najwolniejsze i blokujace działanie komputera przy transmisji
danych.
Przystawki do slajdów i filmów pozwalają skanować wszystko!
Skanery 3D -
medyczne lub specjalistyczne.
Zamiana grafiki na kody ASCII, umożliwiająca szukanie i edycję.
Dokładność rozpoznawania tekstu - zależnie od jakości druku.
Rozpoznawanie pisma ręcznego - w PDA nieźle, ale tylko drukowanego lub
jednego użytkownika.
Rozpoznawanie kodów pocztowych z dokładnością do 99.8%
ale dowolnego pisma ręcznego jeszcze niemożliwe.
Niewielkie ręczne skanery połączone z OCR-em.
Pióro z pamięcią,
słownikiem i portem podczerwonym; przekazuje teksty już po OCR do komputera!
Skanery przestrzenne 3D, np. skan czaszki; w połączeniu z drukarkami 3D mogą
robić kopie obiektów przestrzennych.
Rozdzielczość od 300x200 do 2000x2500 pikseli w sprzęcie amatorskim przy 24
lub 32-bitowym kolorze.
Film 35 mm - klatka ma około 10 milionów pikseli
(Mp)
Zwykle podawana jest liczba pikseli w CCD, zwykle od 1M piksela do 6M
pikseli, ale są już lustrzanki z 11 Mp (Canon) 13.5 Mp (Kodak) a nawet 22 Mp
(2002).
Jakość zdjęć od 1024x768 (czyli mniej niż 1 Mpiksela) jest
wystarczająca do oglądania na ekranie.
Typowa rozdzielczość | 9,5 cm x 12,7 cm | 10 ,2 cm x 13,6 cm | 12,7 cm x 17,0 cm |
> 1700 x 1250 | Wysoka, Fotograficzna | Wysoka, Fotograficzna | Wysoka, Fotograficzna |
1600 x 1200 | Wysoka, Fotograficzna | Wysoka, Fotograficzna | Średnia |
1024 x 768 | Wysoka, Fotograficzna | Średnia | Niska |
800 x 600 | Średnia | Niska | Niska |
VGA, 640 x 480 | Niska | Niska | Niska |
Nośniki: karty pamięci, dyski, dyskietki, nawet CD-RW.
Karty
CompactFlash, 8 do 1024 MB, CF2 są zwykle zgodne z Microdrive, mikrodyskami o
pojemności 1-6 GB
Karty SD, Secure Digital, 8 do 2048 MB
Karty
SmartMedia, 8 do 512 MB
Rzadziej: Sony Memory Stick, oraz Mutlimedia Card
(MMC)
Przesyłanie danych: zwykle USB1 lub USB2, lub firewire, zewnętrzne
czytniki kart lub wbudowane w notebooki.
Formaty zdjęć: zwykle kompresja do formatu JPG, ale wiele aparatów oferuje format RAW lub TIFF bez kompresji do profesjonalnej obróbki - 3 MB/megapiksel.
Przykłady - Casio
QV
Silicon Film, czyli aparat w
kasecie do
normalnej lustrzanki,
rozdzielczości 4 i 10 Mpikseli!
Casio Wirst - aparat
cyfrowy w zegarku, ale tylko 120x120 pikesli.
Przystawki CCD do PDA,
rozdzielczości rzędu VGA.
Technologia płynnych soczewek Phillipsa, bez
części mechanicznych.
Przyszłość: killer application, czyli gwóźdź do trumny tradycyjnej
fotografii?
Technologia SVPE (spatially varying pixel exposure), zmienna
przysłona w różnych częściach obrazu, tak jak źrenica; wymaga sporych mocy
obliczeniowych.
Standard cyfrowego wideo: DV, Digital Video (lub mini-DV).
Rozdzielczość
720x568 pikseli, 25 klatek/sek.
Ponad 100.000 klatek na 60-min taśmie
(mniejsza kompresja niż w MPEG-2).
Możliwość robienia zdjęć z komentarzem
słownym, ok. 8 sek taśmy/zdjęcie.
Sony, Panasonic, JVC
Złącze Firewire (i-link) do komunikacji pomiędzy urządzeniami DV i
komputerem.
Karty z interfejsem FireWire do przechwytywania: poniżej 100
USD, również karty PC-Card-Firewire.
Przechytywanie wideo z kamer
analogowych: niektóre karty graficzne, tanie karty przechwytujące.
Programy
przechwytujące działają z Win 98SE lub nowszym.
Tanie
kamery do internetu lub ciągłej obserwacji, np. Wideophone
Intela
Dokładność rozpoznawania mowy ciągłej jest coraz lepsza, ale trzeba
wytrenować system by nauczył się naszej wymowy.
Narzędzia Speech API
dostępne do systemów Windows XP za darmo.
Tanie programy do dyktowania.
Jakość syntetycznej mowy może być bardzo dobra.
Stosowane techniki:
synteza formantowa, synteza LPC (Linear Prediction Coding) i kodowanie Mozera.
Nagrywanie mowy: wiele programów pozwala zamienić komputer w dyktafon.
Kompresja dźwięku pozwala zapisać godzinę mowy/megabajt z dobrą jakością.
Jakość druku: LQ - Letter Quality, zwykle ok. 300 dpi (dots per inch);
NLQ - Near Letter Quality, draft quality - na brudno;
Szybkość
drukowania, cps (characters per second) lub ppm (pages per minute)
Czcionki sprzętowe - wbudowane w ROM drukarki, uwaga na polskie
znaki.
Czcionki programowe - ładowane do drukarki;
Opcje w
sterownikach: podstawianie lub ładowanie czcionek.
Dołączanie
drukarek: najczęściej przez port równoległy typu Centronix, w nowszych port
Bitronics lub EPP.
Drukowanie
i obróbka obrazów: informacje Hewlet-Packard Polska.
Drukowanie w
sieciach komputerowych - szybkie przesyłanie karty sieciowe, zadania w kolejce,
potrzebny serwer drukarki.
Sterowniki drukarek; standardy;
Przyciski
kontrolne na drukarkach, zatrzymywanie drukarek laserowych;
DIP switches w
drukarkach strumieniowych czy mozaikowych.
Drukarki uderzeniowe (impact), i nieuderzeniowe (non-impact)
Jakość i szybkość druku - 200 do 500 cps w trybie draft.
9 i 24-igłowe.
Bufor pamięci drukarki rzędu 20kB do MB, wbudowane fonty różnych stron
kodowych.
Standardy: IBM Graphics lub IBM Pro lub model FX
80 firmy Epson.
Hałas - w niektórych typach nie tak duży.
Używane głównie do zastosowań biurowych - mogą drukować od razu kilka kopii.
Jakość druku - nawet do 4800x2400 dpi!
Szybkość - do 28 ppm w trybie
tekstowym.
Kolor - bardzo dobry, chociaż do zdjęć wymagane droższe tusze.
Specjalne wersje "photo printers", drukują bezpośrednio z kart pamięci,
używają do 8 kolorów.
Duże zdjęcia - lepsza jakość z druku laserowego, ale
to bardzo doroga technika.
Drukowanie
wielkoformatowe.
Standardem w tej klasie drukarek są modele firmy
Hewlett-Packard.
Pamięć konieczna do tworzenia obrazu całej strony.
Język opisu stron: PCL
lub postscript.
Łatwe drukowanie na foliach do ksero.
Rozdzielczość
typowa 600-1200 dpi, spotykane wyższe;
Szybkości druku 4-50 stron/min.
Hewlett-Packard, najbardziej popularne drukarki laserowe.
Niektóre drukarki wydzielają ozon, większe mają filtry!
Tak jak laserowe, np. firma Oki sprzedaje drukarki LED jako laserowe.
Jak elektryczne maszyny do pisania, hałaśliwe; już ich nie ma na rynku.
Stare już nie spotykane, teraz głównie przenośne i kolorowe, woskowe drukarki termiczne (thermal wax printers) wysokiej jakości.
Bardzo szybkie, ale skomplikowane i drogie, stosowane w dużych ośrodkach komputerowych.
Kiepska jakość (oprócz laserowych drukarek wierszowych), drukują dużo i szybko, stosowane w dużych ośrodkach komputerowych.
Drukarki fotograficzne: rozdzielczości 4800 x 1200 dpi, termosublimacyjne lub
cylitograficzne, specjalnie do zdjęć.
Drukarki elektronowe, bardzo szybkie.
Naświetlarki - profesjonalne urządzenia.
Drukowanie slajdów: digital film recorders, np. Lasergraphics, AGFA lub Matrix PCR.
Usługi drukarskie w Internecie: wiele firm robi slajdy z cyfrowych dokumentów
lub zdjęć.
E-foto.pl i inne firmy robią świetne zdjecia z wysłanych plików.
Model kolorów CMYK.
Standard Pantone i Truematch - dopasowanie koloru
przez podanie numeru.
Drukarki strumieniowe, termiczne lub piezoelektryczne
typu „color wax" lub „thermal sublimation" (dye difussion).
Drukarki laserowe oferujące kolor: zwykłe kolorowe nadająsię do grafiki,
jakościowo nie dorównują dobrym drukarkom strumieniowym; specjalne laserowe do
zdjęć są bardzo drogie.
Rysują kolorowymi pisakami, rysunki techniczne, plany, duże formaty.
Plotery
HPGL, język sterowania ploterami, standard firmy Hewlett-Packard
Plotery
tnące - wycinanie folii nożami.
Spotykane standardy: CP 1250, Latin 2, Mazovia, 10 innych, ale raczej nie ISO-8859-2.
W drukarkach: fonty bitmapowe, wektorowe True Type, postscriptowe.
ATM i
inne rasteryzery.
Semigraficzne możliwości drukarek mozaikowych - prosta grafika.
grafika
na drukarkach laserowych i strumieniowych, osiągane rozdzielczości.
Bufor pamięci - wydzielony obszar, do którego kopiowany jest drukowany plik.
Spooler - program przesyłający pliki do drukarki, katalog Windows/Spool.
Pamięć RAM/ROM w drukarkach.
Postscript to język opisu wyglądu stron.
Drukarka postscriptowa: ma
wbudowany mikroprocesor i program interpretujący polecenia tego języka, czyli
przekształcający opis matematyczny czcionek i rysunków na raster do druku.
Zalety: jakość zależna tylko od mechanizmu drukującego, dowolne powiększenia
bez utraty jakości.
Firma Adobe jest twórcą postscriptu poziomu 2 i 3.
Ghostscript jest programem na PC dokonującym interpretacji postscriptu w
komputerze, Ghostview jest nakładką graficzną pozwalająca używać Ghostscriptu -
pozwala to drukować pliki postscriptowe na dowolnej drukarce.
Inne
interpretery i rasteryzery: ultrascript, displayscript, ATM.
Recenzje PC Magazine i innych pism: 100 Akcesoriów Sprzętowych.
Akcesoria często na kartach rozszerzeń.
Automatyczne konfigurowanie kart,
Plug and Play (włącz i używaj) w Windows 95.
Dawniej procesory OverDrive, teraz rzadko stosowane, niezgodności w
podstawkach do procesorów.
Nowe płyty główne w starych komputerach dają
możliwość rozbudowy komputera.
Emulatory sprzętowe - dwa komputery w jednym, np. Mac lub Amiga w PC.
Koprocesory numeryczne: transputery, i860 - od czasów Pentium rzadko
spotykane.
Koprocesory graficzne - raczej do specjalnych zastosowań, zwykle
są wystarczające w kartach graficznych.
Dekompresja sprzętowa MPEG-2 lub
MP3, na kartach do notebooków.
Zasilacze różnią się poziomem hałasu; niektóre są niesłyszalne.
Wydajne
wentylatory - coolery, montowane na mikroprocesorach i procesorze graficznym.
Inteligentne sterowanie poborem mocy w nowszych płytach głównych.
Akumulatory niklowo-kadmowe (NiCd), mają efekt pamięci: trzeba je wyładowywać
do końca.
Litowe, droższe ale często spotykane; wytrzymują około 1000
pełnych ładowań, gwarancja w notebookach tylko na 1 rok, nie ma efektów pamięci.
Na wodorku niklu (NiMH) - niezbyt często.
Nowe technologie: akumulatory
cynkowo-powietrzne, ładowarki akumulatorów działające na gaz, ładowarki na
dynamo.
Szybkości: od 300 do 56 kb/s, zależnie od jakości łącza.
56 Kbps, 33.6
Kbps, 21.2 Kbps, 28.8 Kbps, 26.4 Kbps, 24.0 Kbps, 21.6 Kbps, 19.2 Kbps, 16.8
Kbps, 14.4 Kbps,
12/0 Kbps, 9600 bps, 7200 bps, 4800 bps, 2400 bps, 1200
bps, 300 bps
Homologacja - sprawdzanie zgodności urządzeń z siecią
telekomunikacyjną.
Korekcja błędów: ITU-T V.42, MNP 3-4
Kompresja
danych: ITU-T V.42bis, MNP 5
Konfiguracja modemu.
PC-Karty
komunikacyjne.
Karty PC - informacje
Intela
Karty faksu i teleksu.
Karty
faks/modem; rzadziej teleks - wychodzi z użycia.
Faks: 14.4 Kbps, 12
Kbps, 9600 bps, 7200 bps, 4800 bps, 2400 bps
Oprogramowanie serwera faksów
Karty voice
mail, rozszerzenie możliwości elektronicznej sekretarki. Wybierając
telefonem tonowym różne odpowiedzi można dojść do wiadomości zostawionych
specjalnie dla jakiejś osoby lub sterować przez telefon zdalenie takim
urządzeniem.
Wideotelefon komputerowy firmy Intel
Voice Faxmodem: modem, faks, karta dźwiękowa typu SoundBlaster, z funkcjami MIDI, obsługa telefonu z przywoływaniem rozmówców i poczta głosowa do tysiąca skrytek.
Najczęściej karty sieciowe w standardzie Ethernet, kilka typów złączek,
szybkości 10 lub 100 Mbit/sek.
Karty bezprzewodeowe Wi-Fi do 11 Mbit/sek i
Bluetooth, do 0.72 Mbit/sek
Typy UPS:
on-line, off-line, tri-port.
Monitorowanie przy pomocy oprogramowania;
automatyczne wyłączenie systemu.
Akumulatory ołowiowe nie żyją długo! Może
się okazać, że UPSy dawno przestały działać.
Taśmy do archiwizacji, standardy i pojemności.
Streamery - napędy taśmowe
do archiwizacji danych.
Dyski twarde, magnetooptyczne i optyczne do
archiwizacji.
Nie da się wyliczyć wszystkich urządzeń dołaczanych do komputerów.
Czytniki
Biometryczne systemy zabezpieczające, np. czytniki kształtu dłoni, odcisków
palców, dna oka, zapachu czy głosu osoby, wbudowane w notebooki.
Czytniki
kart magnetycznych.
Czytniki kodów kreskowych i paskowych.
Telefony z
czytnikami kart kredytowych - home banking.
Tokeny generujące kody dostępu
do usług bankowych.
Urządzenia multimedialne
Głośniki do kart dźwiękowych, "domowy
teatr" z kartami i głośnikami do Dolby Ac 5.1, kolumny basowe.
Dekodery MPEG
do odtwarzania filmów cyfrowych.
Dyktafony cyfrowe.
Odtwarzacze dźwieku w
formacie MP3/WMA, bez ruchomych części.
Karty teletekstu, często razem z TV.
Karty TV/video/radio, z pilotem.
Urządzenia wytwarzające zapachy.
Modulatory TV, sprzęgi wideo - niezbyt wyraźny obraz, najwyżej SVGA.
Odtwarzacz zdjęć cyfrowych - uproszczone PDA.
ARCHOS Jukebox Multimedia™ Camera: MP3 (zapis i odtwarzanie), dyktafon, wideo
w MP4 (filmy w DivX), nagrywanie z TV i wyświetlanie na TV, album zdjęć, aparat
cyfrowy, kamera, dysk 20GB, port USB2, FireWire, CompactFlash i SmartMedia,
wbudowany ekran 352x288.
Urządzenia drukujące
Drukarki etykiet.
Elektroniczna tablica
LiveBoard - przenosi obraz z tablicy na monitory.
Karty faksu do drukarek
laserowych.
Rozdzielacze do drukarek, pozwalają na przyłaczenie wielu
komputerów do jednej drukarki.
Urządzenia pozostałe
Karty PCMCIA lub PCCard: komunikacja,
sprzęgi, dekodery MPEG.
Klucze sprzętowe - pozwalają uruchamiać zabezpieczone programy.
Kontrolery urządzeń domowych - kontrola włączania i wyłączania urządzeń
elektrycznych.
Mikroskopy i teleskopy komputerowe, obraz na ekranie
monitora.
Nastrojowy obwód scalony, rozpoznaje nastrój użytkownika.
Programatory EPROM-ów, pozwalają wymazać i wpisać nowe programy do starszych
EPROMów.
Replikatory portów, dołączane do szyny systemowej, dodają nowe
porty.
Sprzęgi bezprzewodowe: na podczerwień lub radiowe, montowane w PC.
Systemy meteorologiczne do zbierania informacji o pogodzie.
Faksmodemy + prowadzenie rozmowy telefonicznej na tej samej linii,
standard DSVD (Digital Simultaneous Voice and Data).
TV-fono-puter: Sony PCV, Toshiba Infinia ...
WebTV, czyli TV zintegrowana z Internetem: urządzenia Philipsa, kompuwizory czy teleputery?
Wszystkie urządzenia muzyczne zaczynają współpracować z CD-R/RW, wiele z nich ma wbudowane nagrywarki CD, magnetowidy cyfrowe korzystają z dysków.
Kolorowe kopiarko-drukarki + skanery i laserowy faks w jednym! Np. Xerox, HP.
Foto-fono-TV-video-notatnik = cyfrowe audio (MP3) i wideo (MP4), gry, elektroniczne książki, PDA, moduł bezprzewodowej łaczności, aparat cyfrowy i wideo, moduł TV, moduł GPS. |
|
Częste kombinacje: MP3 + notatnik cyfrowy + aparat foto z możliwościami robienia krótkich filmów MPEG, ruchomych plików graficznych i specjalnym trybem zdjęć tekstu; teraz również z telefonem komórkowym. |
|
Włodzisław Duch
, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów