Włodzisław Duch
, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów
![]() Procesory |
![]() Pamięć RAM |
![]() Grafika |
![]() Monitory |
![]() Dyski |
![]() |
Dobre źródło informacji: http://www.pcguide.com/
PC
standard: Intel Pentium 4 i Pentium M (Centrino), AMD Athlon, 1.6-3.4 GHz
Tani: Intel Celeron 1-3 GHz, AMD Duron, zwykle wystarczają, ale w
numerycznych obliczeniach są słabe.
Procesory
Intela.
Serwery:
Pentium Xeon, 0.5-8MB pamięci podręcznej L2, Pentium P4 Extreme, AMD 64 FX,
PowerPC 4 - powyżej 2 GHz.
Intel Itanium 2 IA-64, AMD
Opteron, super wydajność w serwerach.
Chipset: układy wspomagające, integrujące cały system, decydują o
szybkości magistrali;
Starsze PC: chipset 440BX, pozwala na 100 MHz.
Nowsze: chipsety serii 8xx (np. 845), magistrale od 133 MHz do 533 i 800
MHz, szybszy dostęp do RAM, dysków i grafiki (AGP 8x).
Intel 875P, najlepszy
chipset (2003) dla Pentium 4: 800MHz FSB, dual-channel DDR400, Hyper Threading,
USB 2.0, RAID, zintegrowane PAT (Performance Acceleration Technology).
Testy dla PIV, ICOMP 3 - testy dla PIII, ICOMP dla PII i stare testy ICOMP
Moda na "podkręcanie" procesorów i kart graficznych: zwiększanie częstości, można zyskać 10-30%, ale uwaga na chłodzenie i stabilność systemu!
Hierarchia: L1, L2 cache, pamięć RAM i pamięć dyskowa;
L1 -
najszybsza, w procesorze,
L2 - zwykle pamięć statyczna o krótkim czasie
dostępu.
Obudowy kości DRAM:
![]() |
DIP (Dual In-line Package), starsza, na płycie |
![]() |
SOJ (Small Outline J-lead), na powierzchni płytki, w modułach, najczęstsza |
![]() |
TSOP (Thin, Small Outline Package) nieco bardziej płaska |
Najczęściej spotykane sposoby upakowania RAM w moduły to:
SIMM (single in-line memory module), 72 styki,
32-bitowe szyny;
DIMM (dual in-line memory module), po obu stronach
płytki 168 styki, 64-bitowe szyny.
Pojemności: 64Mbit = 8MB, 128Mbit=16MB, 256Mbit = 32 MB, 512Mbit =
64 MB i 1024Mbit = 128 MB w jednej kości.
Płyty mieszczą 512 MB do 4 GB RAM
(powyżej 4 GB konieczna jest architektura 64-bitowa).
Czasy dostępu:
Nowsze pamięci asynchroniczne 50-70 ns.
Pamięci synchroniczne, dostrojone do częstości magistrali, od 7-12 ns, ale
pierwszy dostęp jest ok. 5 razy wolniejszy.
Pamięci synchroniczne - powinny
być trochę szybsze niż częstość magistrali, np. 100 MHz FSB wymaga 8ns pamięci
synchronicznych.
Rodzaje pamięci: zatrzęsienie!
DRAM - dynamiczna
(odświeżana) pamięć DRAM;
SDRAM (synchronous dynamic RAM), SDRAM II,
synchroniczne dynamiczne pamięci DRAM; magistrale do 100 MHz, szybsze (do
0.528 GB/s).
DDR SDRAM (Double Data Rate Synchronous RAM) - nowszy
standard pamięci DRAM, transmisja do 2.4 GB/s z pamięci do procesora,
obsługiwane przez chipsety Intela serii 8xx.
Rambus, dRDRAM (direct Rambus
DRAM), szybkie )1 kanał do 1.6 GB/s), drogie, są w niektórych komputerach
FPM RAM (fast page-mode RAM), od 60 ns
EDO RAM (extended-data-output
RAM), 10-40% szybsze od standardowego DRAM, magistrale do 66 MHz
BEDO RAM
(burst extended-data-out RAM), w trybie burst nawet 10 ns
SRAM - statyczna pamięć RAM, do 12 ns, droga;
Async SRAM
(asynchronous SRAM), asynchroniczna pamięć,
Sync SRAM (synchronous burst
SRAM), do 8.5 ns, bardzo droga
ECC SRAM, pamięć L2 np. w procesorach Xeon;
ECC = Error Checking and Correcting.
PB SRAM (pipeline burst SRAM),
magistrale powyżej 75 MHz
VRAM, video RAM, ma dwa porty, jeden do odświeżania, drugi do zmiany
zawartości pamięci;
WRAM (Windows RAM), też dwuportowa, do 25% szybsza od
VRAM
SGRAM (synchronous graphics RAM), do grafiki, jeden port ale dwie
strony graficzne aktywne jednocześnie
SSD, Solid State Disc, czyli dyskowa pamięć RAM, droga ale szybka.
Pen Drive, Thumb Drive, czyli pamięć Flash Memory, do 1 GB, podłączana
jako dysk do złącza USB 1 lub 2.
Właściwie nie trzeba nosić komputerów,
wystarczy podłączyć swój Pen Drive by mieć wszystko pod ręką!
USB2 daje
szybkość, ale musimy poczekać na możliwość startowania z Pen Drive no i niższe
ceny ...
Pen Drive połączone z odtwarzaczami MP3, dyktafonem i radiem.
Tryb graficzny i tryb tekstowy - już tylko w terminalach.
Mono (tylko w
terminalach tekstowych) i kolor.
Standardy:
Herkules, CGA, MDA, EGA - historyczne
Dla IBM-PC:
standard VGA 480 linii po 640 punktów.
Typ | Kolumn | Wierszy | Uwagi |
QVGA | 320 | 240 | urządzenia miniaturowe |
VGA | 640 | 480 | minimum, monitory 14" |
SVGA | 800 | 600 | monitor 15" |
XGA | 1024 | 768 | monitor 17" |
SXGA | 1280 | 1024 | monitor 19" lub więcej |
SXGA+ | 1400 | 1050 | notebooki |
UXGA | 1600 | 1200 | monitor 21" lub więcej |
SUXGA | 1800 | 1440 | monitor 21" lub więcej |
WMV HD | 1920 | 1440 | monitor 21" lub więcej |
Obecnie rozdzielczość powyżej XGA ma niewiele monitorów, ale jest sporo
notebooków SXGA+ lub UXGA.
Problem: brak wsparcia w Windows, większość stron
WWW zajmuje 1/4 ekranu i nie da się powiększyć!
Kolor:
Fotorealizm wymaga około 4000x4000 punktów i 16.7 mln kolorów
Od 1998 do
2002 skrócono czas przygotowania klatki filmu z 20 minut do 1/60 sekundy (w
czasie rzeczywistym), teraz jeszcze szybciej!
Koprocesory graficzne, sterowniki graficzne - często wbudowane w płytę.
Przyspieszanie sprzętowe operacji graficznych, 2D i 3D, szczególnie w CAD i
grach.
Sterowniki MS DirectX 8 (2002) lub 9 (2003) dla Windows (grafika,
wideo i dźwięk): współpraca z kartą graficzną i dźwiękową.
Standard Direct3D
(wykorzystywany tylko w programach od 1998 roku).
Ważne: częstości odświeżania ekranu.
Wysoka częstość pozwala
uniknąć migotania, zwłaszcza przy jarzeniowym oświetleniu.
14-15", VGA lub
SVGA, przynajmiej 80-90 Hz.
17" lub więcej, XGA, SXGA lub lepsza,
przynajmiej 75-85 Hz.
Złącza: karty AGP (Advanced Graphics Processor) 1 do 8x, starsze karty podłączane są do magistrali PCI.
Wideo RAM:
2MB dla XGA pozwala na 16-bitowy
kolor,
4 MB dla SXGA na 24-bitowy kolor, lub przy
wykorzystaniu funkcji 3D
8-128 MB w kartach Direct3D lub
OpenGL (pamięć tekstur, efekty przydatne w grach).
Grafika InfiniteReality w stacjach Silicon Graphics - superszybka i bardzo
droga.
Stacje Intergraph z grafiką Intense 3D Wildcat - podobne możliwości
(6 mln trójkątów/s) za 1/10 ceny.
Wyjście: sygnały analogowe VGA, czasem porty TV, rzadko wyjście cyfrowe do monitorów LCD.
Superkarty - głównie gry, często optymalizowane na konkretną kartę, np. 3Dfx
Voodo lub Riva Gforce/TNT 2.
Mogą być trudności z uruchomieniem niektórych
gier.
Motion compensation - funkcja ułatwiająca dekodowanie MPEG-2.
Wystarcza
by prawidłowo pokazywać filmy z DVD; dekodery sprzętowe wbudowane są w niektóre
karty.
Rozdzielczość: poniżej 100 punktów na cal, drukarki mają 300 i więcej!
Rozmiary ekranu (przekątna w calach): małe 14' -15', często 17'
(zalecane).
Duże monitory do prac graficznych 19' - 21' i więcej, drogie.
Aspekt zwykle 4:3, nieliczne 16:9 (HDTV).
Do przetwarzania tekstów
najlepsze są monitory formatu A4.
Wielkość pikseli ekranu wynosi 0.25-0.42 mm.
Im mniejsze tym
ostrzejszy obraz na ekranie, podobnie jak w gazetach drukujących zdjęcia
techniką rastrową.
Pionowa częstotliwość odchylania: pionowa, czyli częstotliwość
powtarzania obrazu, 50-120 obrazów/sek.
W kinie 24 obrazy/s, TV 25-30
obrazów/s, dobre monitory komputerowe > 75 obrazów/s.
Konieczne trzeba
ustawić kartę graficzną przynajmniej na 75 Hz, zwłaszcza jeśli w pokoju jest
światło jarzeniowe.
Złe ustawienie częstości obrazu jest przyczyną bólu
głowy i zmęczenia oczu!
Pozioma częstotliwość odchylania: liczba linii kreślonych przez
strumień elektronów w ciągu sekundy, 15-64kHz.
Np. przy 70 obrazach/sekundę
i 480 linii częstość 70x480=33600 Hz, ok. 35 kHz.
Przeplot (interlacing): pozornie wyświetla się dwa razy więcej obrazów pomimo niskiej poziomej częstości odchylania, np. przy rozdzielczości 800x600 punktów używa się częstości rzędu 30 kHz, wystarczającej do wyświetlenia zaledwie 30 obrazów w ciągu sekundy, ale wyświetlając na zmianę linie parzyste i nieparzyste osiąga się 60 obrazów. Wygląda źle!
Mody graficzne: od CGA do S-XGA lub lepszych - monitory Multisync dostrajają się automatycznie do sygnałów z karty graficznej.
Normy dotyczące emisji: surowe normy określające dopuszczalny poziom
emisji różnego rodzaju promieniowania elektromagnetycznego.
Szwedzkie normy
MPR II uznawane są obecnie w całej Europie.
Normy TCO-95 uwzględniają oprócz
emisji zużycie energii i ekologiczne koszty budowy monitora.
Promieniowanie: nie ma żadnych dowodów, by komuś zaszkodziło. Strach szkodzi
na pewno!
Ciepło to promieniowanie podczerwone, o wyższej energii niż
emitują monitory czy telefony komórkowe!
Światło widzialne ma jeszcze wyższa
energię!
Normy dotyczące oszczędzania energii:
EPA (Energy Star), <30W w
trybie oszczędnościowym;
DDC B2 (Display Data Channel) - dwukierunkowa
komunikacja komputer-monitor.
Typ: TTL, VGA-mono, VGA-kolor, Multisync
Monitory TTL (Transistor
to Transistor Logic) przyjmują sygnały cyfrowe.
Monitory RGB (Red, Green,
Blue), analogowe, z rozdzielonymi sygnałami koloru.
Multisync - monitory,
mogące dopasowywać się automatycznie do różnych kart, zmieniając czestości
wyświetlania obrazów.
Podłączenie: wyjście analogowe VGA-kolor, USB lub cyfrowe DFPI
(jeszcze rzadkie).
Obecnie większość monitorów przyjmuje sygnał analogowy.
Katodowe,
najczęstsze, 14" do 24", np. szerokokątny monitor Sony;
Monitor 17" ma
efektywną diagonalę rzędu 15.5".
Trinitron (siatka szczelinowa) - patent
Sony, płaskie kineskopy, świetny obraz.
Zwykle jest powłoka antyodblaskowa, usuwanie elektryzowania ekranu, rzadziej
automatyczny kontrast (wymaga pomiaru oświetlenia).
Rozmagnesowanie
(degaussing) - likwiduje przebarwienia i zniekształcenia.
LCD - mniejsza masa, cienkie, miniejszy pobór mocy, brak migotania,
dobra jakość, coraz niższa cena; połowę ekranów LCD sprzedaje się w Japonii (TV
+ monitory).
Dominują w komputerach przenośnych, coraz więcej wolno
stojących, doskonałe!
Standard SVGA 800x600 oraz XGA 1024x768, nieliczne
S-XGA lub wyższe rozdzielczości, np. NEC
20.1", Sharp 40", ale mają b. wysokie ceny.
W notebookach od 2001 roku
są UXGA i XGA+, ale Windows ani strony WWW nie są do tego przystosowane.
LCD 15" zastępuje 17" monitor katodowy, ma zbliżoną powierzchnię użyteczną
ekranu.
Kontrast 100:1 a nawet 800:1, kąt widzenia w pionie i poziomie
(120-160 stopni).
Automatyczne przestawianie portrait/landscape w niektórych
ekranach.
Jedyna wada: zwykle działają dobrze tylko przy maksymalnej
rozdzielczości.
TFT active (thin film transistor), porównywalne z dobrymi monitorami
katodowymi.
Gorszej jakości TFT passive, starsze wykazują efekt smużenia.
DSTN (Dual SuperTwist Nematic) - pośredniej jakości, ale ciągły postęp, są
znacznie tańsze, mają mniejsze zużycie energii.
Plazmowe
- kolorowe 20-40" i większe, wiele firm japońskich oraz Philips, również do TV.
Wsteczna projekcja - płaskie, jasne, duże rozmiary, jak w rzutnikach
obrazu.
DLP (Digital Light Processing), będą wkrótce w telewizorach
konkurować z katodowymi.
Elektroluminescencyjne - monochromatyczne,
rzadkie.
Ekrany dotykowe - nakładki na zwykłe monitory lub na LCD,
popularne.
Trzy wymiary - już spory rynek.
Najczęściej realizowane za pomocą
specjalnych okularów, lub HMD, Head Mounted Display, czyli hełmów.
Rozdzielczość większości niewielka, 120.000-180.000 pikseli, połowa VGA.
SVGA wymaga około 1.5 mln pikseli (uwzględniając 3 kolory podstawowe) -
bardzo drogie.
Okulary shutterglasses - nieliczne karty graficzne z nimi
dobrze współpracują.
Ekran firmy Sharp: oferuje 3D bez okularów, już w notebookach Actius RD3D!
Monitory pełnostronicowe do pisania, format A4 - zarówno katodowe
jak i LCD.
Rzutniki
LCD i DLP/DMD - interesujące, ciekawa technologia, ceny w ostatnich
latach spadły kilkukrotnie, choć nadal są dość wysokie.
Coraz więcej
rzutników poniżej 2 kg, jasność 600-1500 lm, kontrast 200:1 do 1000:1.
Wierność odwzorowania kolorów: istotna dla grafików.
Modele koloru
HSB ( hue, saturation, brightness, barwa, nasycenie i
jasność).
Temperatura koloru - jak biała ma być biel, np. czarny
tekst na białej kartce odpowiada 9300K, kolorowa grafika jest najbardziej
naturalna przy 6300 K.
RGB (czerwony, zielony, niebieski) do monitorów i
CMYK (cyjan, magenta, żołty, czarny) do drukarek.
Standardy Pantone i
Truematch - ustalanie absolutnych wartości koloru.
Głośniki wbudowane w monitor - zwykle kiepskiej jakości.
Plug & Play - monitory wykrywane i w pełni wykorzystywane przez Windows 95/98.
Wkrótce?
Panele FED (Field Emission Display), zwane też ThinCRT, całkiem
płaskie. |
![]() |
Okulary projekcyjne - rzucają obraz prosto na siatkówkę.
Potencjalnie bardzo wysoka rozdzielczość obrazu, technologia początkowo dla opracowana dla wojska. |
![]() |
Terminale tekstowe i graficzne - monitory z klawiaturami.
Terminale DEC
VT100 i VT200 - standardy do tej pory używane przy zdalnym logownaiu;
WYSE (w Polsce sprzedawany np. przez Soft-tronik) robi terminal dla Windows, przydatny w biurach.
Historia: dyski "Winchester", parkowanie głowic, miniaturyzacja,
Bernoulli boxes.
Dyski stałe, twarde, sztywne - podłoże ceramiczne.
Szybkie (>100 razy od dyskietek), 5.400-12.500 obrotów na minutę (80-170
obrotów/sek).
Pojemne (>1000 dyskietek), 20-300 GB (w 2004 r)
Jak działa dysk stały.
Liczba głowic: 2-24
Cylinder, talerz, ścieżka, sektor, klaster, jednostka
alokacji przynajmniej 512 Bajtów.
Formatowanie głębokie = inicjalizacja, preformatowanie, ustalanie struktury
zapisu na dysku.
Struktura logiczna i fizyczna dysku: jeden dysk fizyczny
można podzielić na kilka logicznych, kilka dysków fizycznych można traktować
jako jeden logiczny.
Formatowanie logiczne, podobnie jak dyskietek.
Błędne obszary - obecnie prawie ich nie ma.
Jednostki alokacji: zależnie od systemu operacyjnego.
Windows: zależnie
od wersji! System NTSF w W2K ma 0.5 KB, ale starsze mogą na dysku > 1GB mieć
32 kB jako najmniejszą jednostkę alokacji - znaczna część dysku zmarnowana.
Parametry dysków:
Średni czas dostępu: 50 ms stare, obecnie 5-15 ms, superkontrolery < 1 ms!
Szybkość przesyłu (transfer rate): 0.5 MB/s - 40 MB/s (IDE, SCSI-2, SATA)
Prędkość maksymalna (burst transfer rate)
Przeplot dysku (interleave)
n:1 gdzie n=1,2,3 ...
MTBF (Mean Time Before Failure), czas między
naprawami.
Bufory pamięci 0.5-8 MB - przyspieszają (cache) dostęp do często
czytanych sektorów lub czytają z wyprzedzeniem.
Duża szybkość obrotów, maksymalnie 12.000 obrotów/min, głośne ale szybkie.
Dyski Quantum, Seagate Seria U - bardzo ciche.
Standard 2004: 40-120 GB, czas dostępu 5-13 ms, 7.500 - 10.000
obrotów/min.
Dyski zewnętrzne na USB2, 2.5" do 60 GB, zasilanie przez USB,
lub 5.25" do 300 GB, z niezależnym zasilaniem.
Macierze dyskowe (macierze RAID, Redundant Array of Inexpensive
Disks):
Bezpieczeństwo danych, różne poziomy RAID 0-5, od 0 - dyski lustrzane, do
sprawdzania parzystości bitów zapisywanych na N dyskach.
Transmisja z
szybkością 100 do 200 MB/s bo odczyt i zapis równoległy, na wielu dyskach
jednocześnie.
Sieć pamięci masowych SAN (Storage Area Network) - technologia rozproszonego
przechowywania danych na stacjach pamięci masowych, do bardzo dużych baz danych.
Port: końcowy punkt kanału komunikacyjnego, czyli wyjście na świat.
Elektronika do nich dołączona to sprzęgi (interfejsy, czyli międzymordzia)
komunikacyjne, karty I/O (od Input/Output, czyli wejścia/wyjścia).
Sprzęg szeregowy RS-232; 115 Kbitów/sek, myszy, modemy, bezpośrednie łączenie komputerów i sterowanie urządzeń TV/Sat.
Sprzęg równoległy Centronics, głównie do drukarek.
Rozszerzone
wersje EPP/ECP (Enhanced Parallel Port/Enhanced Capability Port); sprzęg
dwukierunkowy bi-di, ECP dla drukarek/skanerów, EPP komunikacyjny (np. do
napędów Zip), 5 trybów, do 1 MB/sek.
Typ | Zastosowanie | Prędkość MB/s |
Uwagi |
RS 232 | myszy, łączenie komputerów | 0.02 | zanika |
Centronics | drukarki | 0.1-1 | tylko drukarki, 3 tryby |
IrDA | palmtopy, drukarki, klawiatury | 0.1-0.5 | na podczerwieni |
BlueTooth | komunikacja | 0.72 | radiowe |
Wi-Fi (802.11b) | modemy | 11 | radiowe |
USB USB2 |
urządzenia wskazujące, skanery, monitory (sterowanie i dźwięk) | 1,5 60 |
zastapi porty szeregowe/równoległe |
Firewire 1394 (i-link) | wideo, dyski | 50 | szybki rozwój |
PC Card | modemy, karty sieciowe, dyski, inne | 1 | urządzenia przenośne |
CardBus | modemy, karty sieciowe, dyski, inne | 16,5 | urządzenia przenośne 32-bitowe |
MIDI | instrumenty, karty dźwiękowe | 0.1 | tylko muzyczne |
Sprzęgi USB (Universal Serial Bus), szybkość 1.5 MB/sek (12
Mb/s), zgodne z plug-and-play, można dołączać urządzenia bez restartu;
USB 2.0 od końca 2001 roku w komputerach, szybkość 60 MB/sek (480 Mb/s), zgodne z USB 1.0. |
![]() ![]() |
Sprzęg szeregowy Firewire (IEEE 1394, i-link): 10-50 MB/sek, ma być do
128 MB/s w przyszłości.
Podłączanie kamkoderów i cyfrowego wideo (DVD) do
komputera.
Wyprowadzenia sygnału MPEG-2 z cyfrowej TV satelitarnej do
komputera.
Dyski twarde z tym sprzęgiem.
Popierany przez Microsoft,
łączy z dyskami, magnetowidami, kamerami cyfrowymi, streamerami.
Od 1998
roku montowane w niektórych komputerach (np. Sony Vaio, niektóre komputery
Compaq).
Od końca 2001 nowy standard 1394b o szybkości 3.2 Gb/s.
Sprzęgi bezprzewodowe na podczerwieni stosowane w notebookach, palmtopach i
drukarkach.
Standard IrDa 1.0, 115 Kb/sek lub IrDa 1.1 (fast IrDa),
4Mb/sek=0.5 MB/sek.
Sprzęgi PCMCIA,
PC-Card I-III, również urządzenia SCSI dołączane przez karty PC-Card.
Adaptery PCMCIA do kart pamięci CompactFlash oraz kart SmartMedia.
Dwa komputery najlepiej łączyć przez Firewire, Windows XP nie potrzebuje
żadnych sterowników ani programów, pokazuje udostępnione dyski/katalogi w
otoczeniu sieciowym.
Łączenie przez USB2 wymaga specjalnego kabla z
elektroniką i sterownika.
Rezygnacja z szyny ISA w komputerach z PCI, dołączenie układu Super I/O
zawierającego port szeregowy, równoległy, podczerwień, oraz kontroler dyskietek
i klawiatury.
Rozwiązanie przejściowe bo gniazda ISA znikną całkowicie,
pozostaną gniazda na szynie PCI z portami USB czy FireWire.
Przejściówki pomiędzy różnymi sprzęgami: USB-FireWire-IrDa-PCCard-Ethernet:
dołączane bez restartu czy otwierania komputera.
Np. połączenie telefonu
komórkowego z komputerem przez IrDa - wymaga montowania portu IrDa w komputerze,
lub przejściówki USB-IrDa.
Przejściówki między kartami pamięci w różnych
standardach, np. SmartMedia, MemoryStick, CompactFlash i portem PC-Card lub USB.
Device Bay - nowy standard uniwersalnego gniazda (kieszeni) do łączenia elementów i peryferii, jeszcze nie rozpowszechniony.
Magistrale pozwalające przyłączać dyski:
PCI, Peripherial Computer
Interface, magistrale lokalne.
ISA (Industry Standard Architecture) -
wymiera,
Stare: IBM MCA (Microchannel Architecture); Vesa, EISA (Extended
ISA);
Kontroler (sterownik) dysku decyduje często o jego szybkości.
Kontroluje
fizyczny sposób zapisu na nośniku magnetycznym.
Zwykle na płycie głównej,
czasami na karcie PCI.
Przesyła dane do procesora przez magistralę za pomocą
określonego interfejsu.
Magistrale (złącza) na płycie głównej, doporowadzające sygnały do procesora/pamięci:
Nazwa | Zastosowanie | Prędkość MB/s |
Uwagi |
ISA | modemy, karty sieciowe, dźwiękowe, sprzęgi ... | 0,2-1 | powoli zanika, zwykle wbudowany w płytę |
PCI, PCI-64 |
grafika, dźwięk, modemy, multimedia | 16,6/33,3/132 266 |
obecny standard |
AGP | grafika | 66 | standard w komputerach z P II/III |
Fibre Channel | dyski, urządzenia cyfrowe | 100 | drogi, rzadki, możliwe są b. długie kable |
Wewnątrz komputera połączenie z magistralą dokonuje się za pomocą interfejsów:
Typ | Zastosowanie | Prędkość MB/s |
Uwagi |
ATA/EIDE Fast ATA Ultra ATA |
dyski, CD-ROM, DVD | 0,4-4 16,6 33/66/100 |
standard dla dysków, Ultra ATA - nadal popularny |
SATA and SATA II Serial ATA |
dyski, CD-ROM, DVD, skanery ... | 150 300 |
nowy standard dla dysków, cienkie kable |
SCSI Ultra SCSI Ultra 2 SCSI Wide/LVD Ultra 3 SCSI |
dyski stałe i wymienne, skanery | 0,8-10 40 80 160 |
dawny standard dla szybkich dysków wysokiej klasy, drogi |
ATA (AT Attachment, czyli przyczepiony do komputera AT), oraz EIDE (Enhanced Integrated Drive Electronics) oznacza dysk z wbudowanym kontrolerem w odpowiednim standarcie.
Dyski z interfejsami SCSI dwukrotnie droższe od IDE, ale mogą być szybsze,
wykonują kilka operacji równocześnie, mają duże bufory pamięci (0.5-2MB).
Kontrolery SCSI obsługują wiele urządzeń (7 do 15), za to spowalniają
rozruch systemu.
ATAPI (AT Attachment Packet Interface), część interfejsu EIDE, określa polecenia dla urządzeń zewnętrznych (np. CD-ROM), używa jej system operacyjny do sterowania takimi urządzeniami.
OEM - Original Equipment Manufacture, wersje sprzętu sprzedawane razem z komputerem.
Włodzisław Duch
, notatki do wykładów wstępnych, według książki Fascynujący świat komputerów